«ՉԻ» զրուցակիցն է ԱԺ ԲՀԿ խմբակցության պատգամավոր Սերգեյ Բագրատյանը:
- Պարոն Բագրատյան, վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր, որ փայլուն տնտեսական տարի ենք սկսել և այն էլ՝ բարձր տնտեսական նոտայով: Տնտեսական ակտիվության աճը, օրինակ, կազմել է 8,9 տոկոս: Ի՞նչ կասեք այս մասին:
- Պետք է ընդգծեմ, որ 8,9 % տնտեսական աճը, իրոք, բարձր ցուցանիշ է, ուղղակի մնում է հասկանալ, թե ընդհանրապես ինչի հետ ես համեմատում: Համաշխարհային զարգացման տենդենցը 2019 թվականի արդյունքներով միջինը 3,4 տոկոս է, Հայաստանում՝ 8,9, այսինքն՝ եռակի բարձր:
- Այդ ցուցանիշը որքանո՞վ է իրատեսական, և որքանո՞վ է արդարացված 2020 թվականի մեկնարկը «փայլուն» գնահատելը:
- Կարող ես հրաշալի մեկնարկ համարել, կարող ես ընդհանրապես ցածր գնահատել. դա կախված է գնահատման քո ցուցանիշից: Ես գտնում եմ, որ դա բավարար չէ, բայց Նիկոլ Փաշինյանը գտնում է, որ բավարարից մի բան էլ բարձր է: Եթե երկրի ղեկավարը հայտարարում է, որ դա փայլուն ցուցանիշ է, փայլուն մեկնարկ է, հավանաբար նա նախատեսում է, որ մյուս տարի շատ ավելին կլինի, հաջորդ տարի՝ ավելին: Եթե այդպես դիտարկենք, իհարկե, փայլուն սկիզբ է: Եթե դիտարկենք, որ հաջորդ տարի դրա կես է լինելու, կլինի վատ սկիզբ: Պետք է հասկանանք կառուցվածքը և այն, թե ինչի վրա է հիմնված այդ լավատեսությունը: Յուրաքանչյուրս մեր տնտեսության մեջ, մեր տանը երբ մեր ծրագրածից ավելի արդյունք ենք ստանում, բնականաբար դա մեզ ոգևորում է: Իսկ եթե մյուս տարի այդքան գումար չենք աշխատելու, սկսում ենք խնայել: Հիմա, եթե վարչապետը հայտարարում է, որ այս սկիզբը իրեն բավարարում է, եկեք ընդունենք, որ հրաշալի է:
- Դուք՝ որպես տնտեսագետ, կիսո՞ւմ եք վարչապետի լավատեսությունը:
- Եթե տնտեսության կառուցվածքն ամբողջությամբ ներառական է, այսինքն՝ վերաբաշխումը հանրության մեջ ամբողջությամբ կատարյալ է, ուրեմն շատ լավ է: Այսինքն՝ բոլորիս եկամուտները միջին հաշվով 9 %-ով ավելացել են. դա հրաշալի թիվ է: Բայց եթե այդ 9 %-ից ընդամենը 2 %-ի եկամուտն է ավելացել, ուրեմն բան չի փոխվել, քանի որ, բնականաբար, ոչինչ չասող թիվ է: Տնտեսության ցուցանիշները խիստ տարբերվում են սովորական թվաբանական ցուցանիշներից: Այսինքն՝ խիստ կարևոր է հիմնավորել, թե բոլոր ոլորտներում ներառական կառուցվածքն ապահովվա՞ծ է, թե՞ ոչ, և գրանցված արդյունքները շարունակական աճ պետք է ապահովե՞ն, թե՞ ոչ:
- Մասնագետները խոսում են նաև ներդրումային քաղաքականության ձախողման մասին: Ի՞նչ կասեիք այս առումով: Կառավարությունն ի՞նչ քայլեր պետք է ձեռնարկի:
- Պետք է նշեմ, որ ներդրումները այս պահին բավարար չեն: Այն սպասումները, որոնք, թվում է, թե հեղափոխությունից հետո պետք է իրականանային, չարդարացան: Ներդրումային ֆոնդերն ընդհանրապես ձևավորվում են այլ սկզբունքով: Առաջին հերթին ուսումնասիրվում է շահութաբերությունը: Ներդրողներին չի հետաքրքրում՝ դու հեղափոխություն արել ես, թե չես արել. նրանց հետաքրքրում է շահութաբերությունը: Եթե նախկինում մոնոպոլիզացված վիճակ էր, և այդ պատճառով ներդրումներըն ուշանում էին, հիմա մարդիկ ասում են՝ եթե ոլորտը փակ է, ես որտե՞ղ ներդնեմ այդ գումարները: Վերացրեք մենաշնորհը, որ ես կարողանամ վստահաբար ներդրումներ անել: Եթե մոնոպոլիաները չեն վերահսկվելու, ներդրումներ էլի չեն լինելու, որովհետև ներդրումներ արվում են ազատ տնտեսական մրցակցության մեջ: Ներդրողը իր գումարները չի ներդնի մի երկրում, որտեղ մոնոպոլիա է առկա, իսկ մոլոպոլիստը իր երկրում շատ ավելի ուժեղ է, քան ցանկացած ներդրող:
- Պարոն Բագրատյան, անդրադառնանք սահմանադրական բարեփոխումների առաջիկա հանրաքվեին. Ձեզ չի՞ մտահոգում, որ ոչ-ը և բոյկոտը նույնականացվում են հանրության կողմից: ԲՀԿ-ը ավելի ազնիվ չէ՞ր գտնվի, եթե հանդես գար որպես ոչ-ի կողմնակից:
- Բացի այո-ից և ոչ-ից կա երրորդ տարբերակ՝ բոյկոտի տարբերակը: Բոյկոտը ակտիվ քարոզելու է չմասնակցելու տարբերակը և հանրությանը բացատրելու է, թե այո-ի դեպքում ինչ կունենան, ոչ-ի դեպքում՝ ինչ, մնացածը քաղաքացին պետք է որոշի: Բոյկոտի դեպքում իրավունք ունես քարոզելու չմասնակցել: Այն քաղաքական ուժը, որը հայտարարել է, որ չի մասնակցելու, իրավունք չունի մասնակցել:
- Չե՞ք կարծում, որ ձեր քաղաքական ուժի դիրքորոշումը հիմնավորելու փոխարեն տալիս եք բոյկոտի տեսական սահմանումը:
- Դա նաև իրավական բացատրությունն է: Քաղաքական իմաստով բոյկոտը հենց դա է, երբ դու լեգալ իրավունք ես ձեռք բերում քարոզելու:
- Իսկ հանձնաժողովներում անդամներ չունենալու ձեր իրավունքից հրաժարվելը ինչպե՞ս կմեկնաբանեիք այն դեպքում, երբ ՀՅԴ-ն ևս ունենալու է ներկայացուցիչներ:
- Դա նպաստելու է, որպեսզի ոչ-ի կողմնակիցները ունենան անաչառ գնահատական: ՀՅԴ-ն, օրինակ, իր ներկայացուցիչների միջոցով փորձելու է ճշտել այո-ի օրինականությունը: Եթե հանձնաժողովի անդամ չես ներկայացնում, դու այդ նպատակը չես հետապնդում: Այսինքն ոչ այո-ի խնդիր ես դրել, ոչ՝ ոչ-ի: Դու ընդունում ես ժողովրդի քվեարկությունը. սրանք են խաղի կանոնները: Չմասնակցելը և բոյկոտելը նույնականացնել չի կարելի, և սխալվում են այն քաղաքական գործիչները, ովքեր նույնականացնում են:
Մելանյա Ծառուկյան