Ո՞րն է Քոչարյանի քարոզչական թիմի՝ նիկոլական քարոզիչների հետ ուս-ուսի աշխատելու քաղաքական պատճառը (եթե դրանք զորավարժություններ լինեին՝ կարելի էր անվանել «Համատեղ ջանք-2025»)։
Բանն այն է, որ օգոստոսի 8-ին Վաշինգտոնում հայտնի փաստաթղթերի ստորագրումից հետո մի պահ թվաց, թե Նիկոլ Փաշինյանը կարողանալու է դրանք ներկայացնել որպես «խաղաղության հաստատում» և «Զանգեզուրի միջանցքի թեմայի վերջնական փակում» ու քարոզչական այդ մանիպուլյացիաների շնորհիվ էլ հեշտությամբ հաղթել առաջիկա ընտրություններում։ Բայց դա շատ կարճ տևեց։ Երկու շաբաթ էլ չանցած՝ Ալիևը հայտարարեց, որ այդ կապիտուլյացիայի տեքստը գրվել է Բաքվում, միջանցքի հարցում իրենք փաստացի իրենց ուզածին հասել են, Ադրբեջանն էլ շարունակելու է ինտենսիվորեն զինվել, իսկ Հայաստանը, միևնույն է, պիտի փոխի իր սահմանադրությունը։ Մի խոսքով՝ ակնհայտ դարձավ, որ ոչ մի խաղաղություն էլ չի եկել, իսկ միջանցքի թեման «փակվել է» նույն տրամաբանությամբ, որով Արցախի հարցն է փակվել․ «տվեցինք՝ հարցը փակվեց»։
Իսկ այս ամենը նշանակում է, որ խորհրդարանական ընտրություններում Նիկոլ Փաշինյանը վերընտրվելու լրջագույն բարդություններ է ունենալու։ Մեծ է հավանականությունը, որ ընդդիմադիր ուժերը կարող են կամ ընտրություններից առաջ համախմբվել և անհնար դարձնել նրա վերարտադրումը, կամ արդեն առաջիկայում՝ մինչև ընտրությունները, հանրահավաքային հզոր շարժում սկսել և հասնել արտահերթ ընտրությունների։ Ուշադրություն դարձրեք՝ երկու դեպքում էլ հանգուցալուծումը լինելու է ընտրությունների միջոցով։ Իսկ դա Ռոբերտ Քոչարյանի համար «մահացու է», որովհետև նա ընտրություններով իշխանության գալու ոչ մի շանս չունի։ Նա անգամ իր իշխանության տարիների՛ն ոչ մի անգամ ընտրություններում չի հաղթել։ Տիրապետելով իշխանական բոլոր լծակներին՝ 1998-ին խայտառակ պարտություն է կրել Կարեն Դեմիրճյանից, 2003-ին՝ Ստեփան Դեմիրճյանից։
Սա, իհարկե, չի նշանակում, թե Քոչարյանն իշխանության հասնելու որևէ շանս չունի։ Ունի՛։ Բայց՝ ո՛չ ընտրություններով։ Նրա պատկերացմամբ՝ կարող է այնպես ստացվել, որ Նիկոլը շարունակի իր արկածախնդրությունը, ռուսների համբերության բաժակն էլ մի օր լցվի, ու նրանք Ուկրաինայում իրենց հարցերը լուծելուց հետո «անցնեն Հայաստանին», այստեղ ինչ-ինչ մեթոդներով հեռացնեն Նիկոլին, իսկ իրեն՝ որպես «Պուտինի ընկեր», նշանակեն գեներալ-գուբերնատոր։ Քոչարյանի պատկերացմամբ (և օբյեկտիվորեն)՝ սա Հայաստանի իշխանության համար պայքարում իր «կռելու» միակ հնարավորությունն է։
Բայց այդ հնարավորությունը պահպանելու համար անհրաժեշտ է երկու պայման։ Առաջին՝ որ Նիկոլը շարունակի իր արկածախնդրությունն ու «բարկացնի ռուսներին», և երկրորդ՝ որ հանկարծ ընդդիմությունը չհամախմբվի ու նրան ընտրություններով չհեռացնի (հերթական, թե արտահերթ՝ էական չէ)։ Ու պատկերացրեք՝ Քոչարյանը երկու ուղղություններով էլ աշխատում է։ Հարձակվում է նրանց վրա, ովքեր հիմնավորված քննադատում են Նիկոլի ազգակործան արկածախնդրությունը, և ձախողում է ընդդիմադիր դաշտում համագործակցության ցանկացած փորձ։ 2021-ի ընտրություններից առաջ նա փառավորապես տապալեց Տեր-Պետրոսյանի նախաձեռնությունը, «Սրբազան պայքարի» օրերին՝ երբ տասնյակ հազարավոր մարդիկ հրապարակներում էին, այդպես էլ չհայտնվեց ասպարեզում, զարմանալի իներտություն պահպանեց Եկեղեցու դեմ սկսված արշավի ու Սամվել Կարապետյանի դեմ քաղաքական հետապնդումների դեպքում, և այլն։ Ինչո՞ւ։ Որովհետև նրան պետք չէ, որ Հայաստանում քաղաքական դաշտի համախմբում տեղի ունենա, և ժողովրդի մասնակցությամբ իշխանություն փոխվի։ Եթե իշխանափոխություն՝ ապա միայն դրսից ուղղորդված հեղաշրջման միջոցով, որովհետև իր միակ շանսը դա է։
Սա Քոչարյանի համար win-win ելքով խաղ է, երկու դեպքում էլ շահում է։ Կստացվի՝ կդառնա գեներալ-գուբերնատոր, չի ստացվի՝ կշարունակի մնալ «հիմնական ընդդիմադիր ուժ»։ Իսկ Հայաստանի շահը նրան, բնականաբար, չի հետաքրքրում ու երբեք էլ չի հետաքրքրել։ Ու նաև այս առումով են նրանք Նիկոլի հետ «երկվորյակներ»։
Մարկ Նշանյան